آب انبار سردار (بزرگ)
اين آب انبار در سال ۱۲۲۷ قمري به وسيله حسين خان و حسن خان سردار در كم آب ترين محله شهر ، ساخته شده و بزرگترين آب انبار تك گنبدي ايران شناخته مي شود . ظرفيت نمادين آبگير و گنبد فيروزه اي كوچكي كه بر فراز گنبد بزرگ آجري واقع شده – و گنبد مسجد سردار را به خاطر مي آورد – از ويژگي هاي ديگر اين بناست . اين آب انبار داراي سردري رفيع با قوس جناغي است كه در طرفين آن دو طاقنما در سه طبقه قرار گرفته و واجد كاربندي و كاشيكاري معقلي است . راه شير داراي ۴۷ پله سنگي و هر پله به ارتفاع متوسط ۲۵ سانتي متر است كه با سه پله سردر جمعا ۵۰ پله دارد و براي دسترسي به آب ۱۲/۵ متر بايد به پايين رفت . پوشش راه شير از نوع طاق آهنگ جناغي است و در اين راهرو چهار شير آب در فاصله هاي معين تعبيه گشته كه با كم و زياد شدن آب در مخزن از شيرهاي پايين تر استفاده مي شده است . مخزن آب اين آب انبار داراي طرحي مربع شكل به ابعاد تقريبي ۱۷×۱۷×۱۷متر است و چهار سكنج عظيم براي قرار گرفتن گنبد به روي آن طرح مربع را به هشت ضلعي تبديل مي كنند . مصالح به كار رفته در جرزهاي آب انبار شفته آهك با روكش ساروج و قطر ديوارهاي آن در حدود ۳ متر است . گنبد عظيم آب انبار سردار آجري است كه در بالاترين قسمت آن بادگيري قرار گرفته و ارتفاع بلند ترين نقطه آن تا كف آب انبار حدود ۲۸/۵ متر است . علاوه بر بادگير مركزي چهار روزن مشبك ديگر جهت تهويه هوا در گنبد كار گذاشته اند . حجم مخزن اين آب انبار ۳۰۰۰متر مكعب مي باشد.
منبع: کتاب قزوین آیینه تاریخ و طبیعت ایران-محمدعلی حضرتی ها
