شهرستان آوج
شهرستان آوج: شهرستان آوج يکي از شهرستان‌هاي استان قزوين، و به مرکزيت شهر آوج مي‌باشد. اين شهرستان با مساحت ???? کيلومترمربع در طول جغرافيايي 6 و ?? تا 45 و ?? شرقي و عرض جغرافيايي 25و ?? تا 47و ?? شمالي قرار دارد. مرکز شهرستان شهر آوج در فاصله ??? کيلومتري قزوين و ??? کيلومتري شهر همدان در منطقه‌اي کاملاً کوهستاني واقع شده‌است که اين امر باعث گرديده که داراي تابستان‌هاي بسيار خنک و زمستان‌هاي پر برفي باشد. جمعيت ساکن در اين شهرستان در حدود چهل و پنج هزار نفر مي‌باشد. مکان‌هاي ديدني فراواني در اين شهرستان وجود دارد که از جمله مهمترين آنها مي‌توان به برجهاي دوگانه خرقان واقع در روستاي حصار وليعصر، کاروانسراي شاه عباسي آوج، آبگرم معدني شهر آبگرم، چشمه علي در روستاي ارتش آباد، درخت کهنسال روستاي پروان، آبشار شاه دره آوج، آبشار روستاي منصور، غار قلعه کرد، امامزاده‌هاي روستاي کلنجين، کوه بلند آق داغ، طبيعت روستاي مشانه، روستاهاي ديدني کامشکان، اسماعيل‌آباد، نيريج، شهيدآباد، قهوج، هرائين، قرخ بلاغ (چهل چشمه)، توآباد، منصور، امامزاده علاالدين، چنگوره و... نام برد. اين شهرستان با شهرستان‌هاي تاکستان و بوئين زهرا وبا استان‌هاي زنجان، همدان، و مرکزي همسايه مي‌باشد. محصولات مهم در اين شهرستان انواع سيب، انواع هلو، زردآلو، گردو، بادام، گندم، گوجه فرنگي و... مي‌باشد. اين شهرستان داراي دو بخش به نام‌هاي آوج و آبگرم است. همچنين دهستان‌هاي شهيد آباد، خرقان غربي و حصار وليعصر در بخش آوج و دهستان خرقان شرقي در بخش آبگرم اين شهرستان قرار دارد.
توانمندي‌هاي شهرستان: کشاورزي گردشگري صنايع دستي منابع طبيعي
ويژگي هاي شهرستان آوج: شهرستان آوج شهرستان آوج يکي از شهرستان‌هاي استان قزوين، و به مرکزيت شهر آوج مي‌باشد. اين شهرستان با مساحت ???? کيلومترمربع در طول جغرافيايي 6 و ?? تا 45 و ?? شرقي و عرض جغرافيايي 25و ?? تا 47و ?? شمالي قرار دارد. مرکز شهرستان شهر آوج در فاصله ??? کيلومتري قزوين و ??? کيلومتري شهر همدان در منطقه‌اي کاملاً کوهستاني واقع شده‌است که اين امر باعث گرديده که داراي تابستان‌هاي بسيار خنک و زمستان‌هاي پر برفي باشد. جمعيت ساکن در اين شهرستان در حدود چهل و پنج هزار نفر مي‌باشد. مکان‌هاي ديدني فراواني در اين شهرستان وجود دارد که از جمله مهمترين آنها مي‌توان به برجهاي دوگانه خرقان واقع در روستاي حصار وليعصر، کاروانسراي شاه عباسي آوج، آبگرم معدني شهر آبگرم، چشمه علي در روستاي ارتش آباد، درخت کهنسال روستاي پروان، آبشار شاه دره آوج، آبشار روستاي منصور، غار قلعه کرد، امامزاده‌هاي روستاي کلنجين، کوه بلند آق داغ، طبيعت روستاي مشانه، روستاهاي ديدني کامشکان، اسماعيل‌آباد، نيريج، شهيدآباد، قهوج، هرائين، قرخ بلاغ (چهل چشمه)، توآباد، منصور، امامزاده علاالدين، چنگوره و... نام برد. اين شهرستان با شهرستان‌هاي تاکستان و بوئين زهرا وبا استان‌هاي زنجان، همدان، و مرکزي همسايه مي‌باشد. محصولات مهم در اين شهرستان انواع سيب، انواع هلو، زردآلو، گردو، بادام، گندم، گوجه فرنگي و... مي‌باشد. اين شهرستان داراي دو بخش به نام‌هاي آوج و آبگرم است. همچنين دهستان‌هاي شهيد آباد، خرقان غربي و حصار وليعصر در بخش آوج و دهستان خرقان شرقي در بخش آبگرم اين شهرستان قرار دارد.
تقسيمات کشوري شهرستان آوج:
بخش مرکزي: بخش مرکزي آوج داراي 51 روستا و 45 دهياري مي باشد. بخش مرکزي دهستان حصار وليعصر دهستان نيرج دهستان شهيدآباد
بخش آبگرم:دهستان کلنجين
شهرها: آوج و آبگرم
جمعيت: بنابر سرشماري مرکز آمار ايران، جمعيت شهرستان آوج در سال ??90 برابر با 43580 نفر بوده‌است.
پيشينه تاريخي: در مورد سابقه تاريخي اين منطقه روايات متعدد و آثار باستاني و تپه‌هاي باستاني گوناگوني در اقصي نقاط وجود دارد، که هر کدام علاوه بر روايات مختلف شاهدان عيني مي‌باشند و برخي از روايات سابقه تاريخي اين منطقه رابه دوران مادها (??? قبل از ميلاد) مي‌رساند وهمجنين ساسانيان نيز اين منطقه داراي موقعيت ممتاي بوده است و در نهايت در سال ???ه. ق به قزوين ملحق مي‌شود. از سير و تحول تاريخي آوج که به آن خرقان گفته مي‌شود، اطلاعات دقيق ومعتبري در دست نيست ليکن درمورد منطقه روايات متعددي وجود دارد که برخي از آنها قدمت اين ناحيه را به دوران ماد مي‌رساند. در گيريهايي که بين آشوريها و مادها بوجود آمد عده زيادي از مادها کشته شدند ولي مادها دست از مقابله بر نداشتند ودر بازگشت راه را بر قواي آشور درمنطقه کوهستاني ميان قزوين و همدان بستند ولي مادها از آشوريها ضرات شديدي خوردند که محل کوهستاني درگيري اين دو قوم در کوهستانهاي آوج بوده است.خرقان ناحيه‌اي بوده حد فاصل بين قزوين و همدان وري وچنانچه گذشت همواره بين حکام همدان و قزوين بر سر تصرف آن کشمکش بوده و ليکن غالبا جزء سرزمين قزوين محسوب مي شده است. در کتب تاريخي که از فتح ناحيه همدان و قزوين در موقع حمله اعراب ياد مي‌کنند به اسامي نقاطي چون دشتبي، قاقازان و خرقان برخورد مي‌کنيم که نشان مي‌دهد اين نواحي قبل از حمله اعراب به ايران داراي موقعيت ممتازي بوده است.با انتخاب سلطانيه بعنوان پايتخت در زمان سلجوقيان و ايلخانان اين محل بصورت شبکه راه‌ها درآمد و برخي از مسيرها تغييريافت، چنانچه از حلوان راهي به همدان مي‌آمد وازآنجا به سلطانيه مي‌رفت. شاهراه همدان به سلطانيه در زمان مغول ساخته شد. شاهراه مزبور بجاي آنکه از طريق ساوه به ري برود مستقيما بطرف شمال و از راه درگزين وخرقان به سلطانيه مي‌رفت و بنابر اين از هيچ يک از شهرهاي بزرگ عبور نمي‌کرد. راه شرقي از سلطانيه به صائين قلعه (قهود سابق) ابهر و خرقان مي رفته و در خرقان راه دو شعبه مي‌شد. يکي از کوههاي خرقان گذشته و در رزن به راه ري-ساوه متصل مي گشته و ديگري از طرف اشتهارد به تهران و ري و از آنجا به خراسان مي رفته است. با توجه به آثار چشمگير و ارزنده معماري مربوط به قرن پنجم دراين ناحيه مي‌توان گفت که در زمان سلجوقيان نيز منطقه مزبور داراي موقعيت ممتاز بوده است از اهميت اين ناحيه با توجه به موقعيت خاص آن که در مسير راه قزوين همدان قرار داشته در دوران‌هاي بعد نيز کاسته نشد چنانکه وجود کاروانسراي شاه عباسي در آوج دال بر اين مدعا مي‌باشد. در دوران سلجو قيان و ايلخانان که کشمکشهاي مذهبي وجود داشت، اين منطقه يکي از مراکز مهم شيعه نشين بوده است و مدرسه عليشاهي (در قرن پنجم هجري) شهر آوج مرکز تجمع علما و فضلا بوده که دانشمنداني همچون سيد تاج‌الدين آوجي را پروانده است که در دستگاه الجايتو مقام صدارت را داشته وباعث شد تا شاه مذکور مذهب شيعه را بپذيرد.ناحيه کوهستاني پهناوري که يونانيان آنرا مديا (madia) مي‌گفتند و از باختر به جلگه‌هاي بين‌النهرين و از خاور به کوير بزرگ ايران محدود مي‌شد نزد جغرافي نويسان عرب به نام ايالت جبال معروف بوده که آوج نيز تحت عنوان خرقانين و آوه شمالي جزء ايالت جبال محسوب مي شده و آوج جزء نواحي شمالي همدان بنام ولايت خرقان بوده است.
ناحيت اعلم همان است ميان همدان و زنجان و خرقان که غالبا خرقانين خوانده مي‌شود اين ناحيه اعلم مشتمل بر چندين دهکده است که حمداله مستوفي سياهه آنها را ذکر نموده و شهر عمده آن را آوه يا به آبه همدان مي‌باشد. تا ميان آن و آوه ساوه اشتباه نشود اين آوه شمالي را بصورت آوا نيز ثبت شد. ياقوت حموي و مقدسي نيز در قرن چهارم بدان اشاره کرده‌اند.
حمدالله مستوفي در نزهة القلوب مي‌نويسد:
خرقانين ولايتي است چهل پاره ديه? است واز اقليم چهار هوايش به سردي مايل است و آبش از چشمه‌ها که از آن کوهها بر مي‌خيزد.مواضع آبه (آوه يا آوج) اردان (اروان) گلچين (کلنجين) و طشکري (طبلشکين) و سيف آباد که معظمات قراي آن و حقوق ديواني آن نه هزار و پانصد دينار است و آوه (آوج) به عنوان شهري ياد مي‌کند که در عهد او داراي بارو بوده است.ناحيت خرقان به جهت مو قعيت طبيعي خود غالبا بصورت ييلاقي و اردوگاه نظامي مورد استفاده حکام قرار مي‌گرفت چنانچه در وقايع سال ??? هجري مي‌خوانيم ميرزا مظفرالدين جهانشاه پادشاه ترکان براي اجتماع، سردران به بلاد آذربايجان و عراق فرستاد و بنا بر فرمان محمد ميرزا از اصفهان و ساير امرا و تيول داران با خود فراوان به اردوي همايوني ملحق شدند. پادشاه جهانشاه احشام تراکمه را کوچانيده واز ييلاق خرقان با عظمت و شوکت تمام به جانب بغداد نهضت نمود.در وقايع سنه ??? آمده است که شاه اسماعيل صفوي در اين سال در خرقان تجهيز لشکر نموده وبه قصد سرکوبي حکام اوزبکيه به سوي خراسان رهسپار شد. و شمار لشکرياني که در اين منطقه به لشکريان شاه اسماعيل اضافه مي‌شود بالغ بر ????نفر بوده است.در دوره قاجاريه با بر گزيده شدن تهران بعنوان پايتخت و تغييراتي که در زمينه واحدهاي وابسته به قزوين بوجود آمد. برخي از آنها از سرزمين مزبور جدا گشته واز نظر سازمان تشکيلاتي مملکتي جزء خاک تهران گرديدند. وبرخي از ديگر، چون ابهر و قسمتي از خرقان ضميمه خمسه و زنجان شدند. ناحيه خرقان اصولا در منطقه? کوهستاني واقع شده و ارتفاعات آن به نواحي کوهستاني ايران مرکزي متصل مي‌شوند.
کاروانسراي شاه عباسي آوج
اين کاروانسرا در مرکز شهر آوج و در مسير قزوين-همدان قرار گرفته، کاروانسراي مذکور داراي طرح مستطيلي شکل است که گوشه‌هاي آن به چهار ضلع کوچک ??/? متري تبديل يافته و در واقع طرح کاروانسرا به صورت هشت ضلعي درآمده که دو ضلع بلندتر آن ??/?? متر و پهناي آن ??/?? متر است. در بالي درب ورودي کاروانسرا کتيبه‌اي به خط نستعليق بر روي يک قطعه سنگي مرمر به شرح زير کنده کاري شده است.
در زمان جلوس شاه صفي آن شاه با وقار شه پاک نهاد
شهرياري که در اوان جلوس در جهان داد عدل و داد
از خراسان کشيد يک دست زپاي دوي بريد از بغداد
يکي ساليان دولت او که ابولقاسم امام اوست نجاز
ابو عليست درجهان مشهور خانه زاوند چونکه از اجداد
اين بنا را بهر فرساخت که خدايش هميشه خير دهاد
تاريخ اين خجسته بنا هاتف اين غنيم بشارت داد
که بناي اين رباط نکو جاي خود در جهان نمود آباد
با توجه به کتيبه مشاهده مي‌گردد که کاروانسراي آوج در زمان سلطنت شاه صفي و در سال ????ه. ق ساخته شده است.
برجهاي دوگانه خرقان: اين برج‌ها در سمت جنوب غربي استان قزوين و در غرب شهر آبگرم ودر نزديکي روستاي حصار واقع شده و دو آرامگاه مربوط به دوره سلجوقيان مي‌باشد. برج اولي يا شرقي ?? سال قديمي تر از برج غربي است وپلاني هشت ضلعي داشته که ضلع آن طرحهاي متنوع آجري نقش گرديده است. و با ستونهاي مدوّر نگهدارنده و روپوش تزيين آجري پلکان منتهي به بام طرح هندسي که بالاي هر ضلع شکل خاصي دارد. ارتفاع اين آرامگاه در حدود?? متر و قطر بنا حدود ?? متر مي‌باشد. يک حاشيه کتيبه باريک به خط کوفي که آياتي از قران کريم (لو انزلنا) در بر دارد و کتيبه مذکر سال بنا را ??? هجري قمري معرفي مي‌کند که يکي از چشم گير ترين و زيبا ترين آثار معماري اين دوره است.برج دوم قريب به ??متر از برج اول فاصله داشته و از نظر شکل تقريبا هم اندازه برج اول است. واين برج ?? سانتيمتر بزگتر از برج اولي مي‌باشد اين بنا نيز داراي گنبد دوپوش ويک پلکان منتهي به فضاي بين دو پوشش است و شيوه آجرکاري بديعي دارد که بعدا در گنجه سرخ مراغه و بناهاي ديگر تقليد شده است و علاوه بر آيات (لو انزلناه) آيه مبارکه (افحسبتم انّما خلقناکم) نقش بسته و بقعه يک محراب با تزيينات آجري دارد.متن کتيبه‌هاي دو بنا حاکي از آنست که معماران آنها از اهالي زنجان و برادر يا پدر و پسر بوده‌اند. نام معمار برج اول معمار محمد .... زنجاني و نام معمار برج دوم ابومعالي محمد بن... زنجاني مي‌باشد.معروف است (بنا به قولي) که دو امامزاده خواهر و برادر به نام‌هاي محمد بن موسي الکاظم و حديده خاتون بنت موسي الکاظم در آن جا مي‌باشد. کتيبه اين برج تاريخ ??? هجري قمري را برخود دارد. برجهاي آرامگاهي خرقان با بيش از ?? طرح آجري جزء شاهکارهاي معماري ايران بشمار مي‌روند.
زمين‌شناسي منطقه آوج: صفحه آوج در شمال غربي ايران بوسيله طول جغرافيايي ?? و ?? تا ?? شرقي و عرض جغرافيايي ?? و ?? تا ?? شمالي واقع شده است. و در حد بين زون ايران مرکزي و زون سنندج – سيرجان واقع شده است و داراي دو بخش زمين‌شناسي مختلف مي‌باشد در شمال زون آبگرم که به ايران مرکزي مربوط مي‌شود و در جنوب زون رزن که قسمتي از زون سنندج–سيرجان را تشکيل مي‌دهد.در اين منطقه سنگهاي پرکامبرين تا ترياس فوقاني رخنمون پيدا نکرده‌اند و اسليت‌هاي دگرگوني ترياس فوقاني–ژوراسيک، سنگ آهک و شيل اندکلي دگرگون شده کرتاسه و توالي غير دگرگونه‌اي از ترشياري تا عهد حاضر از مشخصات اين ناحيه مي‌باشد. سنگهاي آتشفشاني در ائوسن و اليگو- ميوسن مشاهده مي‌شوند و فعاليت پلوتونيک به صورت محدود با سن فوقاني وجود دارد. در زون آبگرم سنگهاي پرکامبرين تا حال (کواترنري) وجود دارد اما بوسيله چندين نفوذ چينه شناسي مشخص قطع شده است از مشخصات اين زون وجود سنگهاي دگرگوني ضعف پرکامبرين و سنگهاي غيردگرگوني پالئوزوئيک تا ترشياري مي‌باشد. دو زون آبگرم و رزن در منطقه آوج توسط گسل آوج از هم مجزا مي‌شوند که اين گسل داراي امتداد SE-NW (جنوب شرقي به شمال غربي) مي‌باشد و زمين‌شناسي ناحيه بويژه، رخساره‌هاي مزوزوئيک و ترشياري زيرين و ماگماتيسم را کنترل مي‌کند. سازند قرمز بالايي که مرکز از سنگهاي کنگلومرا (کنگلومراي بي آب) لايه‌هاي قرمز و آوج، مارن و ماسه سنگ و نمک و ژيپس است که نقش اصلي را در تغيير کيفيت آبهاي سطحي از جمله رود آوج در نزديکي پل اروان دارد. بيشترين وسعت منطقه آوج را نهشته‌هاي کواترنري (نهشته‌هاي رسوبي –قاره‌اي) تشکيل مي‌دهد و شامل تراس‌ها و آبرفت‌ها مي‌باشد و اين مناطق بعلت نفوذ پذيري خاص آنها داراي سفره‌هاي آب زيرزميني بوده و مهمترين مکان جهت استقرار روستاهاي منطقه و فعاليت‌هاي کشاورزي مي‌باشند.
ويژگيهاي اقليمي: وابستگي مستقيم منابع آب به بارش و پديده‌هاي ژئومرفولوژي که رابطه مستقيمي با آب و هوا دارند ما را ملزم مي‌کند که قبل از بررسي مسائل ابتدا وضعيت اقليمي منطقه مورد مطالعه را بررسي کنيم. عوامل مختلفي بر اقليم منطقه آوج تاثير مي‌گذارند که اين عوامل عبارتند از: عوامل سياره‌اي (گردش عمومي جو) و عوامل محلي، عوامل سياره‌اي که کلي بوده هم کشور ما ايران و منطقه مورد مطالعه را تحت تاثير قرار مي‌دهد و شامل پر فشار سيبري که موجب کاهش دما و در اکثر مواقع از اوايل پاييز منطقه آوج را تحت تاثير خود قرار مي‌دهد. و پر فشار جنب حاره‌اي که در دوره گرم سال باعث افزايش دما و ايجاد هواي پايدار که از ارديبهشت ماه تا شهريور ماه منطقه آوج را در بر مي‌گيرد. بادهاي غربي که مهمترين عامل آب و هواي در دوره سرد بدنبال پسروي رود باد جنب حاره‌اي در منطقه آوج محسوب مي‌شوند و کم فشار مديترانه‌اي که بهمراه بادهاي غربي موجب ريزش بارشهاي جوي در فصول پائيز و زمستان مي‌شود. عواملي محلي که ناشي که از موقعيت جغرافيايي منطقه و ويژگي توپوگرافي منطقه مي‌باشند. و بعلت قرار گرفتن در عرض جغرافيايي بالا (?? و ?? تا ??) نسبت به مناطق جنوبي کور روزهاي ابرناکي بالاتري برخوردار مي‌باشد و موجب دريافت انرژي کمتري در فصول سرد سال مي‌شود. و بخاطر ارتفاع زياد منطقه (????- ???? متر) جو زمين ضخامت کمتري داريد و خارج شدن آسان انرژي موج بلند زمين موجب تغييرات روزانه ماهانه دما (?/?? تا ?/?-) درجه سانتيگراد بين قسمتهاي مختلف منطقه مي‌شود. و ريزش بارشهاي جوي در فصل سرد در اکثر قسمتهاي منطقه بصورت برف مي‌شود و اين بارش‌ها نقش اساسي را در ايجاد روانابهاي سطحي و تامين ابهاي زيرزميني منطقه دارد.از نظر رژيم بارندگي سالانه ميزان بارندگي ميانگين سالانه منطقه در طول دوره آماري ?? ساله نزديک به ??? ميلي‌متر مي‌باشد. که با افزايش ارتفاع ميزان بارندگي سالانه نيز افزايش مي‌يابد. و ميانگين حداکثر بارندگي ?? ساعته منطقه آوج ??/?? ميلي‌متر است که با افزايش ارتفاع ميانگين حداکثر بارندگي ?? ساعته نيز افزايش مي‌يابد و احتمال وقوع حداکثر بارش ?? ساعته به ترتيب ماههاي اسفند، فروردين، آذر و بهمن بيشتر از ساير ماههاست.بيشترين مقدار تغييرات بارندگي در کل منطقه در شهريورماه و کمترين مقدار آن در بهمن ماه، مشاهده مي‌شود. از نظر رژيم فصلي بيشترين مقدار بارش فصلي در منطقه اوج به ترتيب فصل زمستان، بهار و پائيز و کمترين مقدار آن در فصل تابستان مي‌باشد. ميانگين وزني بارش در منطقه آوج ??? ميلي‌متر مي‌باشد و حجم آب ناشي از بارش در طي يکسال بطور ميانگين ?/??? ميليون متر مکعب مي‌باشد.مطالعه دماي منطقه آوج نشان مي‌دهد که روند تغييرات دماي ماهانه بين قسمتهاي مختلف منطقه از شمال به جنوب و با افزايش ارتفاع کاهش مي‌يابد. روند کاهشي دما در اکثر ايستگاه‌هاي موجود در منطقه آوج از مرداد ماه شروع شده و در ديماه به کمترين مقدار و بعد از آن روند افزايشي دما شروع شده و در تيرماه به بالاترين حد خود مي‌رسد و گرمترين ماههاي سال تير و مرداد و سردترين ماهها سال دي و بهمن مي‌باشد. در منطقه اوج خط برف (همدماي صفر درجه) در ماههاي آبان، آذر، دي، بهمن و اسفند در داخل منطقه مشاهده مي‌شود. و از نظر رطوبت نسبي بيشترين مقدار رطوبت نسبت در منطقه آوج در بهمن ماه و کمترين مقدار آن در تير، مرداد و شهريور ماه مي‌باشد.مطالعه تبخير و تعرق در منطقه آوج با روش‌هاي مختلف از جمله بلاني –کريدل، ترنت وايت و پنمن انجام گرفت. ميزان تبخير و تعرق در يک حوضه در ميزان رواناب آن تاثير مي‌گذارد زيرا مقدار تبخير و تعرق در واقع بخشي از بارش است که از دسترس خارج مي‌شود. و زمان وقوع حداکثر ميزان تبخير با زمان وقوع بارندگي با هم مطابقت ندارند و زمانيکه که بارندگي زياد صورت مي‌گيرد يعني ماههاي بهمن، اسفند و فروردين ميزان تبخير و نيز تقريبا در کمترين حد ماهانه خود قرار گيرد. و حجم آب سالانه خروجي از منطقه از طريق تبخير و تعرق نيز تقريبا در کمترين حد ماهانه خود قرار مي‌گيرد. و حجم آب سالانه خروجي از منطقه از طريق تبخير ?/?? ميليون متر مکعب مي‌باشد.
خاک و پوشش گياهي: نقش خاک در روند هيدرولوژيکي يک رودخانه بسيار مهم مي‌باشد. در خاکهاي نفوذپذيري قسمت عمده بارش در زمين نفوذ کرده و جريانهاي زير قشري و زيرزميني را تقويت مي‌کند. خاکهاي منطقه بيشتر داراي بيرون زدگي سنگي نسبتا زياد، خاکهاي کم عمق تا نيمه عمق سنگريزه دار در دامنه‌ها و دره‌هاي عميق فرسايش يافته در بعضي قسمتهاست. بنابراين مي‌توان نتيجه گرفت در هنگام وقوع بارشهاي سنگين ابتدا نفوذپذيري خاک زياد بوده و رواناب سطحي تشکيل نمي‌شود اما چون خاکها عمق کمتري دارند سريعا اشباع شده و با توجه به بالا بودن شيب منطقه آوج جريانات سطحي در بعضي موارد ايجاد سيلاب مي‌کند.مقدار ضخامت خاک در دامنه‌هاي رود به شمال بيشتر از دامنه‌هاي رو به جنوب است و اين امر نقش اساسي را نيز در ميزان قابليت نگهداري آب در خاک دارد. و در مناطق کوهستاني منطقه بعلت شيب دار بودن ووجود تشکيلات گچ و نمک، مارن و تشکيلات آذرين موجب شده از لحاظ نفوذ پذيري کم و تغيرات کيفيت آبهاي سطحي و زيرزميني از جمله شورشدن زياد مي‌باشد. در قسمت‌هايي که خاکهاي آبرفتي دوره کواترنري قرار دارد ميزان آب زيرزميني زياد و ميزان نفوذپذير آب در خاک بالاست و در مناطقي که شيب زمين به گوديها منتهي مي‌شود. موجب تشکيل خاکهاي هيدرومرفي (اشباع از آب) و با تلاقي و چشمه‌ها مي‌گردد. پوشش گياهي سطح زمين يکي از عوامل مهم کنترل فرسايش خاکها و تضعيف آن به شمار مي‌رود. گياهان متراکم بطور متوسط ?? درصد بارندگي سالانه را در خود نگه مي‌دارد. در دامنه‌ها رو به شمال منطقه بعلت برخورداري از پوشش گياهي نسبتا بالا ميزان نفوذ پذيري آب در خاک نيز نسبت به دامنه‌ها رو به جنوب بالا مي‌باشد. عواملي از جمله شخم در جهت شيب، چراي زودرس، بوته کني و چراي بيش از ظرفيت مراتع منطقه موجب ايجاد فرسايش کاهش نفوذ آب در خاکهاي منطقه آوج شده است.
تغذيه مصنوعي و کاربرد آن در کشاورزي: يکي از عمده ترين ويژگيهاي مطالعات طرحهاي تغذيه مصنوعي. افزايش ميزان تغذيه سفره آب زير زميني بطور مصنوعي است که بمنظور افزايش ذخيره آب و… با روش‌هاي مختلف انجام مي‌گيرد.در منطقه آوج هدف از بررسي اين موضوع: افزايش منابع بهينه‌سازي و رژيم بهره‌برداري، احياء‌قناتها و چشمه‌ها و مهار سيلاب مي‌باشد.منابع اب جهت تغذيه شامل منابع تغذيه طبيعي و مصنوعي مي‌باشد. منابع تغذيه آب طبيعي از طريق نزولات جوي حاصل مي‌شود و منابع تغذيه آب به روش مصنوعي به کمک انسان ايجاد مي‌شود. که از طريق سدهاي مخزني، بندها، استخرها. چاله و ابياري امکانپذير است.
با توجه به به بررسيهاي انجام شده در قسمت ويژگيهاي اقليمي منطقه بهترين زمان براي استفاده از رواناب‌ها جهت تغذيه مصنوعي فصول پاييز، زمستان و بهار که ميزان نزولات جوي بالا و ميزان تبخيز نيز کم مي‌باشد و همچنين نياز کشاورزان به آب کم است. و با توجه به بررسيهاي انجام شده مربوط به ويژگيهاي به زمين‌شناسي و ژئومرفولوژي منطقه، بهترين مکان‌ها جهت تغذيه مصنوعي در پادگانه‌هاي ابرفتي دوره کواترنر و مناطقي که درجه شيب بين ??-? درصد است مي‌باشد در ساير موارد بعلت وجود سازندهاي گچ و نمک موجب بهم خوردن کيفيت ابهاي سطحي و زيرزميني مي‌شوند و تشکيلاتي با نفوذ پذيري از جمله تشکيلات مارن و کنلگلومرا و تشکيلات آذرين ميزان نفوذ آب در خاک کم مي‌باشد. و از نظر پوشش گياهي و خاک، در مناطقي که داراي پوشش گياهي مناسب و عمق خاک بيشتري مي‌باشد امکانپذير است.
شغل ?? درصد ساکنان منطقه آوج را کشاورزي تشکيل مي‌دهد و از کل اراضي کشاورزي اين منطقه که ????? هکتار مي‌باشد در حدود ????? هکتار آن اراضي آبي و ????? هکتار آن اراضي ديمي مي‌باشد. در حاليکه ????? هکتار از اراضي منطقه بين سال‌هاي ???? تا ???? بخاطر خشکسالي و نبود آب رها شده‌اند.
