تاريخچه: مسجد و مدرسه صالحيه قزوين به استناد کتيبه‎اي که بر سر در آن بوده، در سال ???? هجري قمري توسط حاج محمدصالح برغاني قزويني از علماي پارسا و پرهيزکار قزويني ساخته شده است. اين بنا با وسعتي حدود ???? متر مربع يکي از بزرگترين مدارس علميه ايران و از عظيم‌ترين مدارس فلسفي شيعه در قرن سيزدهم هجري به شمار مي‌رفته است. از جمله دانش آموختگان اين مدرسه مي‌توان سيدجمال الدين اسد آبادي، ميرزاي شيرازي، سيد اشرف الدين حسيني (نسيم شمال) را نام برد. مسجد و مدرسه صالحيه در جانب غربي بازار قزوين و در محله ديمج در غرب خيابان مولوي واقع شده است که از محدوده‌هاي بسيار ارزشمند بافت تاريخي شهر قزوين به شمار مي رود. مسجد در شمال مدرسه قرار گرفته و ورودي آن از خيابان مولوي مي باشد. مدرسه داراي ميانسرا ( حياط) بزرگي مي‌باشد که فضاها در اطراف آن آرايش پيدا کرده اند. اين بنا سه اشکوبه بوده و اشکوبه زيرين به صورت گودال باغچه ساخته شده است. در اشکوب مياني و فوقاني، حجره‌ها با يک ايوانچه رو به ميانسرا قرار گرفته اند. فضاهاي اصلي بنا که در واقع همان مدرس‌ها مي‎باشند در محورهاي اصلي بنا جاي گرفته اند. پروژه مرمت از ابتداي سال 1388 آغاز شده است که در 2 بخش دنبال مي‌شود. بخش اول شامل مرمت مسجد مدرسه با رويکرد احيا کاربري اصلي بنا است. بخش دوم با رويکرد پاسخگويي به نيازهاي معاصر و ارتقا کيفيت آموزش علوم اسلامي و با توجه به ضابطه‌هاي سازمان ميراث فرهنگي طراحي شده است. اين بخش شامل فضاهايي همچون کتابخانه، سالن اجتماعات، کلاس درس، و پارکينگ مي‌باشد که در مراحل آينده پروژه اجرا خواهد شد. اين مدرسه قديمي به دليل عدم توجه به مرور زمان تخريب شده و سپس از سوي آيت الله باريک بين و مرحوم آيت الله شالي براي طلاب و اساتيد حوزه دوباره احيا شد.طلاب در اين مدرسه در پايه‌هاي پنجم تا هشتم مشغول فراگيري دروس حوزوي هستند، مجموعه صالحيه متعلق به دوره قاجار است که بنا به کتيبه موجود بر روي سر در ورودي اصلي آن واقع در خيابان مولوي در سال 1248 هجري قمري توسط حاج ملا محمد صالح برقاني وقف عام گرديده است. مسجد مدرسه ي صالحيه به شماره 1333 در فهرست آثار ملي کشور ثبت ملي شده است. در وقف نامه‌ها آمده است؛ سه برادر به نام هاي ملا محمد صالح (بنيانگذار مسجد و مدرسه ي صالحيه)، ملا محمد تقي (شهيد ثالث) و ملا محمد علي برغاني در قزوين در حدود سال 1220 تا 1237 هجري قمري به قزوين مهاجرت کرده و در غرب رودخانه ديزج (رودخانه بازار) ساکن شدند. محله هاي غرب رودخانه ديزج که به علت طغيان رودخانه و سيل گير بودن در دوره هاي مختلف متروک واقع گشته بود و عناصر مهم شهري در آن احداث نمي شد، در اين دوره مورد توجه ويژه اي قرار گرفت و ساخت و ساز هاي وسيعي در آن صورت گرفت از جمله مسجد مدرسه و آب انبار سردار ، آب انبار حاج کاظم و مسجد مدرسه ي صالحيه. ملا محمد صالح نيز اين منطقه را محل مناسبي براي احداث خانه هاي مسکوني خاندان صالحي و پروژه ي بزرگ مسجد و مدرسه ي صالحيه دانست و به ساخت آن همت گذاشت. قزوين به استناد کتيبه‌اي که بر سردر آن بوده، در سال 1248 هجري قمري توسط حاج محمدصالح برغاني قزويني از علما و مجتهدين پارسا و مؤلفين قرن سيزدهم هجري اين ديار ساخته شده است. ساختمان مدرسه داراي سه طبقه و يک حياط وسيع است. در پيرامون حياط بيش از 55 حجره و چندين مَدرَس (محل درس) قرار دارد که توسط ايوانچه‌هايي به فضاي حياط مرتبط مي‌شوند. مسجد مدرسه نيز در شمال مدرسه قرار گرفته و وروديِ آن از خيابان مولوي است. ساختمان مسجد آجري بوده و سردرِ آن تزئيناتي از کاشي و اشعاري به خط نستعليق زيبا به رنگ ليمويي بر روي کاشي لاجوردي دارد. اين مسجد فاقد محراب مي‌باشد. بازسازي و مرمت مدرسه صالحيه از سال 1384 آغاز شد و از سال 1388 شکل جدي تري به خود گرفت.

آدرس: قزوين، خيابان مولوي

تلفن: 02833220150