سازمان نوسازی و بهسازی شهر قزوین

در بازارهاي سنتي علاوه بر کارکرد خريد و فروش ، کارکردهاي آموزشي ، مذهبي ، خدماتي ، توليدي ، پيشه وري ، بهداشتي ، ارتباطي ، فراغتي و . . . ديده مي شود و مجموع آنها به بازار نقشي چند جانبه مي بخشد .

کارکرد اقتصادي : مبادلات اقتصادي به صورت عمده فروشي يا خرده فروشي ، به جهت رفع نيازهاي محلي مردم شهر و روستاهاي اطراف ، از کارکردهاي ثابت بازارها ، به خصوص بازار شهرهاي کوچک و بازارهاي غير بازرگاني بوده است ، اما عملکرد اصلي بازارها ، به ويژه در شهرهاي بزرگ ، تبادل کالابين بازرگانان کاردان و تجارمحلي است .

کارکرد اجتماعي – مذهبي : بازار شهرهاي ايران در ادوار گذشته به عنوان شالوده شهر ، کليه فعاليتهاي عمومي شهر را در خود متمرکز مي کرد و از نظر اجتماعي و فرهنگي مرکز شهر به حساب مي آمد. در بازار مانند هرميدان شهر ، مردم در تصميمات اقتصادي و اجرائي مرتبط با شهر ، سهيم مي شدند .

کارکرد سياسي – حکومتي : بازار با دولت از طريق رابطه مستقيم تجاري و از طريق قوانين و مقررات وضع شده ، منافع مشترک مالي ، سياسي و تجاري پيدا مي کرد .

کارکرد ارتباطي :وظيفه ارتباطي بازار بسيار مهم است . با توجه به دسترسي رهگذران ، بازار ها در مسيرهاي ارتباطي شکل مي گرفتند . راههاي موجود در بخش مسکوني در نهايت به بازار ختم مي شد و بازار به مثابه معابر عمومي براي شهر بود . بازار دسترسي به نواحي خارج از شهر را نيز ميسر مي کرد و انتهاي خطوط مواصلاتي آن اغلب به دروازه هاي شهر ختم مي شد .

مجموعه تاريخي بازار قزوين و بناهاي مرتبط با آن در مرکز بافت قديمي شهر و در مجاورت خيابان امام خميني قرار گرفته و از مجموعه هاي با ارزش معماري اسلامي ايران به شمار مي آيد . به جهت اهميت شهر قزوين در دوره هاي مختلف تاريخي ، بازار قزوين نيز از سابقه زيادي برخوردار است ، اما بناهاي برجاي مانده معرف آثاري از دوره صفويه به بعد و به ويژه دوره قاجاريه است . دراوايل دوره صفويه که قزوين به عنوان پايتخت کشور انتخاب شد ، از طرف شاهاي صفوي به ويژه شاه طهماسب اول ، اقدامات عمراني زيادي در قزوين صورت گرفت که از جمله آنها مجموعه بازار به همراه سراها ، تيمچه ها و بازارچه ها و . . . بود. در دوره قاجار نيز هر چند قزوين پايتخت نبوده اما مجموعه بازار گسترش يافت و تعدادي از بناهاي قديمي بازسازي شد و بناهاي جديدي نيز به مجموعه اضافه گرديد .

مجموعه بازار تاريخي در دوره اخير متحمل صدماتي شده و بخش هايي از آن تخريب شده است . با اين حال بناهاي حاضر ، مشتمل بر شاخه هاي اصلي و فرعي بازار ، بازارچه ها ، قيصريه ( که در خيابان کشي تخريب شده ) سراها و تيمچه ها ، تا حدود زيادي اصالت تاريخي و نقش اقتصادي و اجتماعي خود را حفظ کرده است . مجموعه تاريخي بازار قزوين در دوره اخير تعمير و به شماره 1021 به ثبت تاريخي رسيده است .